Ο σύγχρονος άνθρωπος (Homo sapiens) έφτασε στην Ευρώπη νωρίτερα από ό,τι πιστεύαμε μέχρι σήμερα, σύμφωνα με μια νέα έρευνα διεθνούς ομάδας επιστημόνων, που αλλάζει τα έως τώρα δεδομένα.
Επικεφαλής του ερευνητικού προγράμματος είναι ο Δρ. Στέφανο Μπενάτσι (Stefano Benazzi) από το Πανεπιστήμιο της Βιέννης, η καθηγήτρια Κατερίνα Χαρβάτη, διευθύντρια Παλαιοανθρωπολογίας στο Ινστιτούτο Προϊστορικής και Μεσαιωνικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Τούμπιγκεν της Γερμανίας και η Δρ. Κατερίνα Δούκα από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (Oxford Radiocarbon Accel-erator Unit) .
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν μεθόδους ψηφιακής εικαστικοποίησης για να ταυτοποιήσουν δύο νεογιλά δόντια από το προϊστορικό σπήλαιο Grotta del Cavallo της Νότιας Ιταλίας, που ανακαλύφθηκε το 1960 και τα οποία είχαν προσδιοριστεί παλαιότερα ως δόντια Νεάντερταλ.
Η νέα μελέτη δείχνει με βεβαιότητα ότι τα δόντια ανήκουν σε παιδιά σύγχρονων ανθρώπων και τα χρονολογεί μεταξύ 43.000 και 45.000 χιλιάδων χρόνων πριν από σήμερα.
"Τα δόντια του σπηλαίου Cavallo αποτελούν τους πρώτους σύγχρονους ανθρώπους στην Ευρώπη, που φαίνεται ότι εξαπλώθηκαν πρώτα κατά μήκος των μεσογειακών ακτών. Η ανακάλυψη υπογραμμίζει τον σημαντικό ρόλο της Νότιας Ευρώπης και ειδικότερα της Ελλάδας στη διασπορά του σύγχρονου ανθρώπου από την Αφρική προς την Ευρώπη", επισημαίνει από το Τούμπιγκεν, η κ. Χαρβάτη, της οποίας το Εργαστήριο Αξονικής Τομογραφίας ανέλαβε ένα μεγάλο μερίδιο της συγκριτικής αυτής έρευνας.
"Μια νέα ραδιοχρονολόγηση της τοποθεσίας καταδεικνύει περαιτέρω ότι τα δόντια από το Cavallo ανήκουν στους παλαιότερους Ευρωπαίους που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, μια πρώιμη διασπορά του σύγχρονου ανθρώπου στην πανευρωπαϊκή ήπειρο, απ΄ ό,τι θεωρείτο μέχρι σήμερα", συμπληρώνει η Ελληνίδα ερευνήτρια.
Στην προϊστορική σπηλιά Grotta del Cavallo, που βρίσκεται στην περιοχή της Απουλίας (Apulia), βρέθηκαν απομεινάρια του πολιτισμού Uluzzian, που χαρακτηρίζεται από προσωπικά διακοσμητικά αντικείμενα, εργαλεία από οστά και χρωστικές ουσίες. Τέτοιου είδους αντικείμενα, όπως επισημαίνει η κ. Χαρβάτη, συχνά σχετίζονται με τον σύγχρονο άνθρωπο.
Η διεθνής ομάδα ερευνητών μελέτησε τρισδιάστατα ψηφιακά μοντέλα των δοντιών από την προϊστορική σπηλιά Grotta del Cavallo, τα οποία προέκυψαν από αξονικές τομογραφίες και τα σύγκρινε με αξονικές τομογραφίες από ένα μεγαλύτερο δείγμα δοντιών σύγχρονου και Νεάντερταλ ανθρώπου. Εφαρμόστηκαν δύο ανεξάρτητες μέθοδοι για να συγκριθούν τα εσωτερικά και εξωτερικά χαρακτηριστικά των δοντιών, συμπεριλαμβανομένων του πάχους του σμάλτου και του γενικού περιγράμματος της στεφάνης.
Σημειώνεται ότι τα απολιθωμένα ανθρώπινα οστά, από αυτή την εποχή των "μεταβατικών" πολιτισμών, είναι εξαιρετικά σπάνια και οι συγκριτικές αναλύσεις, μέχρι πρόσφατα, δεν είχαν επικεντρωθεί σε νεογιλά δόντια.
Η σημασία της ΝΑ Ευρώπης και του ελλαδικού χώρου στη διασπορά των σύγχρονων ανθρώπων στην Ευρώπη
Η ΝΑ Ευρώπη και ειδικότερα ο ελλαδικός χώρος, παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε ό,τι αφορά τη διασπορά των σύγχρονων ανθρώπων στην Ευρώπη. Ως εκ τούτου, ιδιαίτερη σημασία αποκτά η διάκριση της κ. Χαρβάτη, η οποία επιλέχθηκε ανάμεσα σε 4000 υποψηφίους κι έλαβε το βραβείο ERC Starting Grant του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας, ύψους 1,3 εκ. ευρώ, για παλαιοανθρωπολογική έρευνα στην Ελλάδα.
Η έρευνά της Δρ. Χαρβάτη, με τίτλο "Παλαιοανθρωπολογία στις Πύλες της Ευρώπης: Η εξέλιξη του ανθρώπου στα Νότια Βαλκάνια" (Paleoanthropology at the Gates of Europe: Human Evolution in the Southern Balkans), θα διεξαχθεί τα επόμενα πέντε έτη.
"Η μελέτη αυτή στοχεύει στο να καλύψει το τελευταίο μεγάλο κενό στο χάρτη της ευρωπαϊκής παλαιοανθρωπολογίας, μέσω της διεξαγωγής μιας εντατικής μακροχρόνιας έρευνας πεδίου στα Νότια Βαλκάνια", σημειώνει η διακεκριμένη ερευνήτρια.
"Η περιοχή είναι σημαντική για την μελέτη των πρώιμων ανθρώπων (hominins), ωστόσο στοιχεία για την παρουσία τους στη Παλαιολιθική Εποχή είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστα", επισημαίνει.
Για τη διεξαγωγή της εν λόγω έρευνας, η διεπιστημονική ομάδα της κ. Χαρβάτη, θα εφαρμόσει μια υποθετική προσέγγιση, σε συνδυασμό με την πιο σύγχρονη μεθοδολογία για την ανεύρεση, ανασκαφή και λεπτομερή μελέτη νέων Παλαιολιθικών τοποθεσιών, προκειμένου να ρίξει φως σε αναπάντητα ερωτήματα που σχετίζονται με την πορεία της ανθρώπινης εξέλιξης στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Πλειστόκαινου (Εποχή των Παγετώνων).
Η διεθνούς φήμης ερευνήτρια αναγνωρίζεται από τους συναδέλφους της ως πρωτοπόρος στον τομέα της. Η έρευνά της συνδυάζει την εφαρμογή προηγμένων μεθοδολογιών με τη διερεύνηση πεδίου και επικεντρώνεται στα μεταγενέστερα στάδια της εξέλιξης του ανθρώπου, την παλαιοβιολογία Νεάντερταλ, τις ρίζες του σύγχρονου ανθρώπου και την εικονική ανθρωπολογία.
Το έργο της έχει δημοσιευθεί σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά, όπως το Nature, Science, PNAS. Από το 2009 συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο του Τούμπιγκεν και το Ίδρυμα Max Planck, Εξελικτικής Ανθρωπολογίας, της Λειψίας.
nooz
Απλά μας ενδιαφέρει να ακούγονται όλες οι απόψεις χωρίς λογοκρισία.
Τα Μπουλούκια
Η παρούσα αρθρογραφία έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα. Ο αναγνώστης οφείλει να διασταυρώνει τις πληροφορίες για θέματα που τον ενδιαφέρουν. Τα κείμενα βασίζονται σε υλικό από Ελληνικές και ξενόγλωσσες δημοσιεύσεις, οι οποίες αναφέρονται στο μέτρο του δυνατού. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση.